Can Thiệp Sớm – Chìa Khóa Giúp Trẻ Khuyết Tật Phát Triển Toàn Diện

BsCKII Đỗ Xuân Hoàng
Phụ trách khu khám Bệnh theo yêu cầu Bệnh viện

Tóm tắt:
Can thiệp sớm và đúng cách giúp trẻ khuyết tật phát triển tốt hơn. Bài viết này sẽ trình bày các biện pháp can thiệp chi tiết theo từng môi trường: tại nhà, tại cộng đồng, tại lớp học và tại cơ sở y tế.

I. Can Thiệp Tại Nhà
Mục tiêu: Giúp trẻ phát triển kỹ năng tự lập, giao tiếp và vận động thông qua sự hỗ trợ của gia đình.

1. Khuyết tật trí tuệ:

• Khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động gia đình, trò chuyện, chơi trò chơi mang tính giáo dục.
• Hướng dẫn trẻ thực hiện các kỹ năng tự phục vụ như ăn uống, mặc quần áo.
• Sử dụng hình ảnh, âm thanh sinh động để dạy trẻ nhận biết đồ vật, con số, chữ cái.2. Khuyết tật vận động:

• Hỗ trợ trẻ tập các động tác đơn giản như đi, đứng, giữ thăng bằng.
• Sử dụng các dụng cụ hỗ trợ như xe lăn, nẹp chỉnh hình khi cần.
• Bố trí nhà cửa an toàn, thuận tiện cho trẻ di chuyển.3. Khuyết tật nghe (Khiếm thính):

• Dạy trẻ giao tiếp bằng ngôn ngữ ký hiệu.
• Luyện nghe phát âm với thiết bị trợ thính.
• Sử dụng hình ảnh, đồ chơi hỗ trợ giao tiếp.4. Khuyết tật thị giác (Khiếm thị):

• Hướng dẫn trẻ nhận biết đồ vật qua xúc giác.
• Bố trí đồ dùng trong nhà có trật tự để trẻ dễ tìm kiếm.
• Hướng dẫn trẻ di chuyển an toàn trong nhà.5. Rối loạn phổ tự kỷ:

• Thiết lập thời gian biểu cố định để giúp trẻ có thói quen sinh hoạt ổn định.
• Giảm bớt các yếu tố gây kích thích mạnh (ánh sáng, âm thanh lớn).
• Dạy trẻ cách thể hiện cảm xúc qua hình ảnh hoặc cử chỉ.6. Khuyết tật ngôn ngữ:

• Sử dụng cử chỉ, biểu cảm mặt để hỗ trợ giao tiếp.
• Luyện tập giao tiếp bằng thiết bị hỗ trợ (bảng chữ, ứng dụng).
• Khuyến khích trẻ nói bằng cách đặt câu hỏi, gợi ý câu trả lời.

II. Can Thiệp Tại Cộng Đồng
Mục tiêu: Giúp trẻ hòa nhập với xã hội, phát triển kỹ năng giao tiếp và độc lập.

1. Tạo điều kiện để trẻ tham gia các hoạt động vui chơi, thể thao, câu lạc bộ phù hợp.
2. Khuyến khích cộng đồng hiểu và hỗ trợ trẻ bằng cách tổ chức các chương trình tuyên truyền.
3. Kết nối với các nhóm phụ huynh để trao đổi kinh nghiệm và hỗ trợ lẫn nhau.
4. Tổ chức lớp học kỹ năng sinh hoạt và giao tiếp đặc biệt cho trẻ khiếm thị hoặc khiếm thính.
5. Cung cấp dịch vụ hỗ trợ (xe buýt chuyên dụng, bảng chỉ dẫn có chữ nổi, phiên dịch ngôn ngữ ký hiệu).

III. Can Thiệp Tại Lớp Học
Mục tiêu: Đảm bảo trẻ tiếp cận giáo dục phù hợp với khả năng và nhu cầu.

1. Giáo viên điều chỉnh phương pháp giảng dạy:

• Sử dụng hình ảnh, mô hình trực quan cho trẻ khuyết tật trí tuệ.
• Tăng cường hoạt động thực hành, vận động phù hợp với trẻ khuyết tật vận động.
• Sử dụng công nghệ hỗ trợ như phần mềm học chữ nổi, máy trợ thính.

   2. Tạo môi trường học tập hòa nhập:

• Xây dựng lớp học thân thiện, khuyến khích học sinh hỗ trợ nhau.
• Bố trí chỗ ngồi thuận tiện cho trẻ khuyết tật vận động hoặc khiếm thính.
• Dùng phương pháp cá nhân hóa, hỗ trợ riêng theo nhu cầu từng trẻ.

   3. Hỗ trợ tâm lý:

• Động viên, khen ngợi trẻ khi có tiến bộ.
• Tổ chức hoạt động nhóm giúp trẻ phát triển kỹ năng

IV. Can thiệp tại cơ sở y tế

Mục tiêu: Hỗ trợ y tế, trị liệu và phục hồi chức năng để cải thiện khả năng của trẻ.

Hướng can thiệp:

1. Khuyết tật trí tuệ:

• Tham vấn bác sĩ tâm lý, chuyên gia giáo dục đặc biệt để có kế hoạch học tập phù hợp.
• Dùng liệu pháp hành vi giúp trẻ kiểm soát cảm xúc và tăng cường nhận thức.
• Tham gia các hoạt động nhóm để rèn luyện kỹ năng xã hội

2. Khuyết tật vận động:

• Vật lý trị liệu để cải thiện khả năng đi lại, vận động.
• Sử dụng thiết bị hỗ trợ như xe lăn, nẹp chân tay.
• Phẫu thuật chỉnh hình nếu cần thiết.

3. Khuyết tật nghe (khiếm thính):

• Khám và sử dụng máy trợ thính hoặc cấy ghép ốc tai nếu phù hợp.
• Học ngôn ngữ ký hiệu với chuyên gia.

4. Khuyết tật thị giác:

• Dạy trẻ dùng chữ nổi Braille.
• Điều trị các vấn đề mắt sớm, sử dụng kính hoặc các thiết bị hỗ trợ.
• Học các kỹ năng định hướng di chuyển an toàn.

5. Rối loạn phổ tự kỷ:

• Áp dụng các liệu pháp chuyên sâu như ABA (Applied Behavior Analysis).
• Trị liệu tâm lý để giúp trẻ kiểm soát cảm xúc và giao tiếp tốt hơn.

6. Khuyết tật ngôn ngữ:

• Gặp chuyên gia trị liệu ngôn ngữ để cải thiện khả năng nói.
• Áp dụng các bài tập phát âm và luyện nói hàng ngày.

Tổng kết

1. Can thiệp tại nhà: Giúp trẻ rèn luyện kỹ năng sống và giao tiếp.
2. Can thiệp tại cộng đồng: Tạo điều kiện để trẻ hòa nhập xã hội.
3. Can thiệp tại lớp học: Đảm bảo trẻ tiếp cận giáo dục phù hợp.
4. Can thiệp tại cơ sở y tế: Cung cấp dịch vụ trị liệu, phục hồi chức năng.

Việc kết hợp các hình thức can thiệp này sẽ giúp trẻ phát triển tốt nhất theo khả năng của mình. Cán bộ nhân viên Y tế Bệnh viện phục hồi chức năng tỉnh Lào Cai luôn nỗ lực hết mình cùng các gia đình, trường học và cộng đồng để can thiệp các khiếm khuyết trên cho trẻ nhỏ, hướng sự phát triển toàn diện của trẻ em.